İslam Felsefesi, Din Felsefesi ve Kelam'ı nasıl okumalıyız?

 

Din felsefesi, dinin inançlarının makul olup olmadığını ortaya koymaya çalışan bir disiplindir. Kelam (Teoloji) ise dinin inançlarını temellendirmek, çözümlemek yahut savunmak için vardır. Dolayısıyla din felsefesinin dine bakışı, dinin dışından iken kelamın dine bakışı dinin içindendir.

Lakin bu tanım, bir dindarın din felsefesi çalışamayacağı yahut bir din felsefecisinin dindar olamayacağı anlamına gelmez. Nihayetinde burada esas olanın bu ilimle iştigal olan bilim adamı olmadığı gibi bilim adamının algısı da olamaz. Öyleyse esas olan din felsefesinin yöntem ve amacıdır. Din felsefesi, yöntem ve gayeleriyle dine dışardan bakarak dinin inanç ve ritüellerini değerlendirirken, Kelam ilmi dine dinin içinden bakarak dinin inançlarını çözümler ve savunur.

Pek tabi bizim burada bahsettiğimiz kelam (teoloji) türü, dini bilgiyi felsefi yöntemler ile temellendirmeye, çözümlemeye ve savunmaya çalışan türdür. Nihayetinde farklı yöntem ve amaçlara sahip muhtelif kelam ve kelamcılar da mevcuttur.

İslam felsefesi ise sonuçlarında yahut epistemolojik anlamda kaynağı bakımından islamdan etkilenmiş olan felsefe demektir. Dolayısıyla islam felsesi, kelamdan farklı olarak islamı savunmak gayesi gütmez. Fakat sonuçları ve temele aldığı bazı kabulleri islamidir.

Dolayısıyla din felsefesi islam felsefesinden temelde, bütün dinleri ve bu dinlerin inançlarını muhatap almasıyla ayrılırken; hakikat iddiasında olmamasıyla da ayrılır. Öyle ki İslam Felsefesi, her ne kadar özgün bir felsefe olduğu iddia etse de dolaylı olarak islami hakikatin arayışındadır. Oysa din felsefesi, islamın bu hakikat iddialarının makullüğünü incelemektedir. Bu yönüyle din felsefesi, güncel manada felsefi paradigmanın bir ürünüdür, islam felsefesi ise klasik felsefi paradigmanın bir neticesidir.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Kanun ile Yasa arasındaki fark nedir?

Bugün bu iki kelime elbette eş anlamlı kabul edilerek ziyadesiyle birbiri yerine kullanılıyorlar. Lakin bu onların aralarında temel bir fark olmadığı anlamına gelmiyor. Zira böylesi bir fark bulunmasa; dil, doğası gereği, ikisinden birini eritir ve yüzlerce yıldır muhafaza etmezdi. Bize göre bu iki kelime, günümüzde anlam daralmasına maruz kaldıkları ve hukuk sistemimizin neliği konusunda hala ortak bir karar varılamadığı için birbiri yerine kullanılıyorlar. Osmanlı hukuk sistemine baktığımızda fark çok daha açık olarak ortaya çıkıyor. ... Biz yazımıza “Yasa, doğal kurallardır; kanun ise yapay ve tabi kurallardır” diyerek başlayalım. Yasa, keşfetmek yoluyla ortaya çıkarken kanun yaratmak yoluyla ortaya çıkartılır ve meşruiyetini de yasadan alır. İslam hukukunda yasaya şeriat, kanuna ise maslahat (örf/adet vs) denmekteydi. Zira bir hukukçu, nasstan istinbat yoluyla bir hükme ulaşırsa, bu bir yasa (şeriat) olmaktaydı. Çünkü bu yolla ulaşılan hüküm hukukçuya değil, Tanrıya ait kabul edili...
Devamı

Mitoloji, Ne İş Yapar?

  Bir ırkın mitolojisi, o ırkın tinsel özelliklerini ortaya koyar. Çünkü kutsal, kapasite ve bakış açısına (anlayışa) göre tecrübe edilir. Dolayısıyla kişinin kutsal ifadesi, kişinin kutsaldan çıkarttığı kendisidir. Bir diğer yönüyle ise muhayyilesinde bulunan ideal tiplemesidir.   Dolayısıyla Grek Mitolojisininin tanrıları Grek, Türk mitolojisindeki tanrılar Türk, Arab’ın mitolojisindeki tanrılar Arab, İbrani mitolojisindeki tanrılar İbrani’dir desek pek mübalağa sayılmaz. Zira Türk tanrıları savaşçı ve yağmalayıcı, Yunan’ın tanrıları sofistike ve cinsel yönelimleri aktif, Arap tanrısı otoriter ve    sıcağı ceza olarak görür (sıcak iklimdedir çünkü), İbrani tanrısı ise ırkçıdır, hint tanrıları doğacıdır vs.  Bu tanrıların her birini, ait olduğu toplumdan ayrı olarak okuyamaz ve değerlendiremezsiniz. Diğer yandan toplumların din değişikliği de, yeni dini eski mitolojisine uydurmak suretiyle gerçekleşir. Zira Allah, Türklerin inancında “devlet” mefumunu destekley...
Devamı

İSLAMA GÖRE VAROLUŞUN SIRRI NEDİR?

     İslama göre varoluşun sırrı nedir?      Bu sırra bir tek peygamber ve peygamberler, dolayısıyla kutsal kitaplar üzerinden mi ulaşabiliriz? Peygamberlik kapısı kapanmış mıdır?       Yoksa bugünün insanları da peygamberler gibi miraca çıkıp hakiki bilgiye m uhatap olabilirler mi?   Gelin, bu soruları, müslüman düşünce gruplarının cevapları üzerinden inceleyelim.          İslam düşünce geleneğinin varlık anlayışıyı idealist bir tasavvura sahiptir. Öyle ki kabule göre varlık, mevcut ve vücut olmak üzere iki kısma ayrılır. Mevcut, maddi alem anlamında kullanılırken vücut, manevi alem anlamında kullanılır.      Dolayısıyla İslam Düşüncesinde var olan her şey, var olmak bakımından hem mevcuttur hem de vücuttur. Zira dinin yegane kaynağı olan insan da, hem mevcut hem de vücuttur. İnsanın mevcut varlığı, beden kavramı ile ifade edilirken vücut varlığı ise ruh kavramı ile ifade edilir. ...
Devamı