İnsan, Tanrının sıfatıdır!

Bir şeyin mahiyetini ortadan kaldırmak o şeyi ortadan kaldırmaz. Sadece o şeyin tanınmasının imkanını ortadan kaldırır. 

Tanrı’nın sıfatlarının ezeli olup olmadığı tartışmaları da bu minvaldedir. 

Tanrı’nın sıfatlarının (mahiyetinin) ezeli olmadığını söylemek Tanrı’yı elbette ortadan kaldırmaz. Lakin insanın Tanrı’yı anlaması, sıfatların yokluğuyla ortadan kalkar. Bu haseple insan-tanrı ilişkisine dayalı teist tanrı tasavvurunda sıfatların yokluğundan da bahsedilemez. 

Teistlerin tanrının sıfatlarının ezeli olmadığını söyleyen iddiaları ise sadece teolojik problemleri aşmak içindir. Nihayetinde Tanrı-insan ilişkisine dayalı bir inanç sisteminde tanrının tanınmamasının imkanı yoktur. 

Bu inanç sisteminin öznesi insandır. Dolayısıyla Tanrı’nın sıfatlarının varlığı, insanın varlığıyla birlikte zorunludur. İnsan ortadan kalkmadığı müddetçe sıfatlar da ortadan kalkamaz. 

Ama şunu da unutmamak gerekir: insan, Tanrı’nın varlığına nispetle Tanrı’nın bilincindeki bir varlıktır. En azından teizmin metafizik bir varlık olarak Tanrı kabülü, insanı böyle anlamlandırmak zorundadır. Çünkü varlık, nihai varlığını tanrının varlık bilincine borçludur. 

Öyleyse tanrı bilincindeki varlığı hasebiyle insanın olmadığı bir an da yoktur. Dolayısıyla sıfatsız bir Tanrı da yoktur.

‘İnsan, Tanrının sıfatıdır.’